Πέμπτη 16 Μαΐου 2013

Πανελλαδικές 2013! Αρχιζουμε! Οδηγός επιβίωσης!

Αυτή η φορά δεν θα είναι σαν τις άλλες. Οι φετινές πανελλαδικές εξετάσεις, που ξεκινούν στις 17 Μαΐου, θα διεξαχθούν με φόντο το εφιαλτικό σκηνικό που έχει διαμορφωθεί για εκατοντάδες οικογένειες, οι οποίες πλέον βιώνουν δραματικότερα από ποτέ την οικονομική κρίση, την αβεβαιότητα για το μέλλον και τον εφιάλτη της ανεργίας, που έχει εκτοξευτεί, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, στο 27,2%.

Γονείς οι οποίοι αναγκάζονται να κόβουν δαπάνες από παντού, προκειμένου να εξασφαλίσουν χρήματα για ιδιαίτερα, φροντιστήρια και άλλα απαραίτητα βοηθήματα –εξαιτίας του στρεβλού τρόπου λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος– και μαθητές οι οποίοι, πέρα από το άγχος για τις εξετάσεις, προσπαθούν να διαχειριστούν και να συνειδητοποιήσουν το αβέβαιο μέλλον το οποίο θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τελειώνοντας το σχολείο, αφού γνωρίζουν πως ακόμα κι αν επιτύχουν στις πανελλαδικές, αυτό σε καμία περίπτωση δεν τους διασφαλίζει μια θέση στην αγορά εργασίας.

Οδηγός επιβίωσης

Μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά σε αυτή τη δύσκολη και ευάλωτη περίοδο και πώς;

«Και βέβαια μπορούν», απαντά η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος και συγγραφέας Αλεξάνδρα Καππάτου , «το άγχος των παιδιών δεν έχει να κάνει μόνο με τις εξετάσεις αυτές καθαυτές, έχει να κάνει και με την αγωνία για το αύριο και κυρίως με τις προσδοκίες των γονιών και του οικογενειακού περιβάλλοντος. Τα παιδιά γνωρίζουν ότι οι γονείς έχουν επενδύσει χρήματα από το υστέρημά τους και έχουν στραμμένο το βλέμμα πάνω τους να δουν πώς θα αποδώσουν. Αυτή η κατάσταση τα γεμίζει άγχος, το οποίο δρα αρνητικά». Η εισαγωγή ενός παιδιού στο πανεπιστήμιο, δυστυχώς, πολλές φορές καθίσταται οικογενειακή υπόθεση, μια επιτυχία ή αποτυχία πιστώνεται ή χρεώνεται και στους γονείς, κάτι το οποίο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, είναι καταστροφικό για την ψυχολογία ενός παιδιού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που επισημαίνουν είναι η φράση που χρησιμοποιούν πολλοί γονείς κατά τη διάρκεια των εξετάσεων «δίνουμε πανελλαδικές».

Η κ. Καππάτου υπογραμμίζει: «Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές ο έφηβος αισθάνεται υπόλογος στο τι θα πουν και πώς θα αισθανθούν οι γονείς από μια ενδεχόμενη αποτυχία, ενώ ειδικά στην τωρινή συγκυρία της οικονομικής κρίσης τα παιδιά νιώθουν ένοχα για τα χρήματα που δαπάνησαν οι οικογένειές τους για την προετοιμασία για τις πανελλαδικές. Αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος. Δεν είναι “στόχος οικογένειας”, είναι ένας προσωπικός αγώνας του παιδιού. Οι εξετάσεις είναι προσωπική υπόθεση του υποψηφίου. Επομένως, ο βαθμός του άγχους των παιδιών έχει να κάνει σε πολύ μεγάλη έκταση και με το άγχος που έχουν οι γονείς τους γύρω από αυτό το θέμα. Ο γονιός θα πρέπει να είναι πολύ διακριτικός, δίπλα και ίσως πίσω κάποιες φορές από τον έφηβο».

Η πίεση για διάβασμα

«Το πρώτο που θα πρέπει να αποφύγουν οι γονείς αυτή την περίοδο είναι να πιέσουν το παιδί να διαβάσει. “Γιατί δεν διάβασες;”, “πότε θα διαβάσεις;”, “γιατί βγαίνεις έξω;” είναι ερωτήσεις που τελικά δεν λειτουργούν θετικά και συχνά φέρνουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Εάν ένα παιδί δείχνει να έχει υπερβολικό άγχος, θα πρέπει με ηρεμία οι γονείς να του εξηγήσουν πως αυτό που γίνεται είναι ένας αγώνας, και αυτό που μετράει δεν είναι ο βαθμός, αλλά ο βαθμός της προσπάθειας γι’ αυτό τον αγώνα. Και βέβαια να τονίσουν πως, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εξετάσεων, αυτοί θα είναι πάντα δίπλα του, να αναζητήσουν μαζί κάθε εναλλακτική λύση».

Προσοχή… επισημαίνουν οι ψυχολόγοι. Σε αυτές τις δύσκολες και εύθραυστες συναισθηματικά στιγμές του παιδιού δεν θα πρέπει να του επισημάνουν τις οικονομικές θυσίες που έχουν κάνει γι’ αυτό, όσο μεγάλες και όσο οδυνηρές κι αν ήταν. Ο έφηβος δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να νιώσει τη δεδομένη στιγμή ως μια «μετοχή» από την οποία προσδοκάται απόδοση εξαιτίας της μεγάλης επένδυσης της οικογένειας.

Όταν το άγχος γίνεται νοσηρό…

«Σίγουρα υπάρχουν συμπτώματα που θα πρέπει να ανησυχήσουν και να κινητοποιήσουν τους γονείς: Όταν το παιδί αισθάνεται μόνιμα κουρασμένο, θέλει διαρκώς να κοιμάται, δεν έχει όρεξη για τίποτα ή, αντίθετα, έχει μια μόνιμη υπερδιέγερση, εκνευρισμό και δυσανεξία ή μια τάση διαρκούς απομόνωσης. Όταν περιορίζει το φαγητό ή τρώει υπερβολικές ποσότητες. Τότε θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το άγχος έχει μετατραπεί από δημιουργικό σε παθολογικό. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να πατήσουν το διακόπτη για να αποφορτίσουν το παιδί, μέσα από ψύχραιμη συζήτηση, θετικές κουβέντες, αλλά και τη μετάδοση του μηνύματος πως το σημαντικό είναι η προσπάθεια ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Θα πρέπει να το προτρέψουν να πάει μια βόλτα με φίλους, για ψώνια το κορίτσι με τη μαμά ή μια μέρα στο γήπεδο ο γιος με τον μπαμπά. Υπάρχουν τρόποι και μαγικά κλειδιά που κρατούν οι γονείς, τα οποία, ενώ είναι απλά, αποδεικνύονται εξαιρετικά αποτελεσματικά». Αυτό όμως που θα πρέπει να έχουν υπόψη οι γονείς είναι ότι για να αποδειχθούν αποτελεσματικά θα πρέπει να συνοδεύονται από ανάλογα συναισθήματα: «Εάν οι γονείς είμαστε πανικόβλητοι…ό,τι και να πούμε στο παιδί, δεν πρόκειται να του μεταδώσουμε το μήνυμα, αφού εμείς ζούμε σε ένα περιβάλλον αγωνίας».

Και «προς Θεού!» επισημαίνουν οι ειδικοί σε όλους τους τόνους, «ποτέ γονείς έξω από εκπαιδευτικά κέντρα!».

Αν στο τέλος της κούρσας …το παιδί σταματήσει το διάβασμα;

«Και εκεί ο γονιός θα πρέπει να σταθεί υποστηρικτικά στο παιδί, με ηρεμία να συζητήσει τους λόγους για τους οποίους σταμάτησε, να είναι ψύχραιμος και να προσπαθήσει να το κινητοποιήσει. Για παράδειγμα, να το βοηθήσει σε κάποια επανάληψη ή ακόμα και να του πει εάν θέλει να του πει κάποιο μάθημα. Άλλωστε, αυτό που θα πρέπει να έχουν υπόψη οι γονείς είναι πως είναι καλύτερα ο υποψήφιος να χάσει μια-δυο μέρες διαβάσματος, βγαίνοντας, για παράδειγμα, μια βόλτα με φίλους, παρά να τον πιέσουν να μην το κάνει, κι έτσι, με την ψυχολογική πίεση που θα νιώσει, να χάσει πολύ περισσότερες.
Πάνω απ’ όλα αυτή τη στιγμή θα πρέπει να μπει η ψυχική ισορροπία του μαθητή. Προσοχή θα πρέπει παράλληλα να δοθεί και στη σχέση με τους καθηγητές που κάνουν ιδιαίτερα ή φροντιστήρια. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις γονιών που φτάνουν σε έναν παιδοψυχολόγο και διαπιστώνεται στην πορεία ότι το υπερβολικό άγχος που νιώθει ένα παιδί έχει προκληθεί από τη λανθασμένη συμπεριφορά και την πίεση κάποιου καθηγητή. Η ανασφάλεια και το άγχος μπορούν να κάνουν το παιδί όχι μόνο να δυσκολευτεί να προσπαθήσει, αλλά και να ακινητοποιηθεί πλήρως» υπογραμμίζει η κ. Καππάτου.

Προσανατολισμός προς μία κατεύθυνση

Δυστυχώς, όπως είναι διαμορφωμένο το σύστημα των πανελλαδικών, δεν είναι λίγοι οι υποψήφιοι οι οποίοι αποφασίζουν τελευταία στιγμή και με βάση τους βαθμούς τους σε ποια σχολή θα δηλώσουν προτίμηση, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι η μία ή η άλλη επιλογή θα τους ακολουθεί πιθανόν σε όλη τους τη ζωή. «Το παιδί πρέπει να έχει συγκεκριμένους στόχους και ο γονιός ρεαλιστικές προσδοκίες. Θεωρώ», επισημαίνει η κ. Καππάτου, «ότι είναι απαραίτητο να το κατευθύνει σε ένα επάγγελμα το οποίο πρέπει να είναι το κύριο και σε ένα εναλλακτικό, ένα δεύτερο πλάνο. Δεν δείχνουμε αγωνία, λειτουργούμε καθησυχαστικά και υποστηρικτικά, και αν τα αποτελέσματα δεν είναι τα προσδοκώμενα, και πάλι χωρίς κατηγορίες και υποδείξεις προσπαθούμε να βρούμε τις εναλλακτικές κατευθύνσεις. Ας μην ξεχνούν, άλλωστε, οι γονείς ότι ήδη το παιδί θα αισθανθεί άσχημα βλέποντας τους φίλους του ενδεχομένως να έχουν πετύχει την εισαγωγή τους σε κάποια σχολή, επομένως δεν χρειάζεται περαιτέρω ψυχική πίεση».

Έως και τις 26 Απριλίου οι υποψήφιοι θα μπορούν να προμηθευτούν τον προσωπικό κωδικό ασφαλείας για την υποβολή μηχανογραφικού δελτίου, στις 15 Μαΐου θα ολοκληρωθούν τα μαθήματα και την Παρασκευή 17 Μαΐου θα ξεκινήσουν οι εξετάσεις, με πρώτο μάθημα Γενικής Παιδείας τη Νεοελληνική Γλώσσα.

Το κύριο μήνυμα που θα πρέπει να εμπεδώσουν οι μαθητές (αλλά και οι γονείς) είναι ότι η ζωή δεν σταματάει στις εξετάσεις. Πάντα υπάρχει η επόμενη λύση, που πολλές φορές αποδεικνύεται καλύτερη…

Share this

0 Comment to "Πανελλαδικές 2013! Αρχιζουμε! Οδηγός επιβίωσης!"

Δημοσίευση σχολίου